رله در واقع یک قطعه الکترومکانیکی به شمار می رود که یکی از کاربردهای ساده آن این است که در مدارهای الکتریکی به مانند یک کلید ساده عمل می کند و شاید یکی از بزرگ‌ترین تفاوت های آن با کلید معمولی این باشد که عمل باز و بسته شدن در این دستگاه ها به وسیله جریان الکتریکی انجام می شود. در ادامه با ما همراه باشید تا بیشتر به کاربرد رله و اینکه وظیفه رله چیست، بپردازیم.شاید از خودتان بپرسید که این نوع دستگاه ها را تا به حال ندیده اید اما از این وسیله در تمامی پمپ های آب که در آپارتمان ها و مجتمع ها وجود دارد، چراغ های راهنمایی، دزدگیرها و تجهیزات حفاظتی، سیستم استارت و برق داخلی خودروها، ماشین لباسشویی، یخچال، چراغ های تبلیغاتی چشمک زن، فیوزهای الکتریکی، سیستم شوفاژ و پکیج و خیلی از قطعات دیگر مورد استفاده قرار می گیرد.
تفاوت اصلی رله با کلید
همان طوری که در بالا هم به این موضوع اشاره کردیم رله برق در واقع همان کلید است اما کلیدی است که می توان آن را از راه دور کنترل کرد و در حقیقت یک کلید هوشمند به حساب می آید. با استفاده از این دستگاه شما به راحتی می توانید دو بخش مجزا از یک سیستم که دارای دو منبع ولتاژ مختلف هستند را از یکدیگر جدا نمایید.
چرا باید از رله استفاده کنیم؟
شاید این سوالی باشد که هر شخصی از خودش بپرسد و به جای آن می توان از کلید معمولی استفاده کرد اما در واقع ویژگی های زیادی در دل رله نهفته است که فقط منحصر به این وسیله است. این وسیله به مانند تمامی کلیدهای الکتریکی دیگر عمل می کند و در سر راه سیم فاز که همان قطب مثبت در برق مستقیم است، قرار دارد و برای اینکه بتوانید یک وسیله برقی را با یک کلید خاموش و یا روشن کنید می بایستی حتماً سیم نول برق شهری و یا سیم منفی برق مستقیم را به صورت کاملاً مستقیم به دستگاه برقی وصل کنید.در این بین سیم فاز را به پایه COM و سر دیگر سیم را هم به عنوان رابط فاز به پایه NO یا NC دستگاه برقی خود، متصل می کنیم. در اینجا 2 نکته به وجود می آید که این ویژگی ها به هیچ عنوان در کلید وجود ندارد.
نکته اول فرمان مستقیم: در این فرمان شما اگر قصدتان این است که با وصل شدن ولتاژ به پایه های فرمان دستگاه برقی تان روشن شود می بایستی حتماً سیم رابط فاز را از پایه NO به وسیله برقی متصل کنید
نکته دوم فرمان معکوس یا NOT: در فرمان معکوس اگر قصدتان این است که با وصل شدن ولتاژ به پایه های فرمان، وسیله برقی تان خاموش شود می بایستی حتماً سیم رابط فاز را از پایه NC به دستگاه برقی خودتان متصل نمایید.در تصویر زیر هم نحوه اتصال رله به کنتاکتور را مشاهده می کنید. اگر به خوبی نمی دانید کنتاکتور می توانید به مقاله مربوطه در وب سایت گروه فنی مهندسی الکترونت مراجعه کنید.
کاربرد کلی رله
اگر بخواهیم در مورد کاربردهای رله صحبت کنیم باید به موارد زیادی اشاره کنیم اما به چند مورد خاص و مهم اشاره ای کوتاه خواهیم داشت:
- رله در خیلی از دستگاه های برقی یک کنترل کننده موثر به حساب می آید
- از این وسیله برای حفاظت هم استفاده می شود
- همچنین از رله به عنوان یک کنترلر خاص هم استفاده می شود. به طور مثال درایو موتور و غیره
تفاوت رله و کنتاکتور
در واقع هر دو قطعه، یک قطعه الکترونیکی به شمار می روند اما تفاوت های زیادی را می توان برای آنها بیان کرد که در زیر به مهم ترین آنها اشاره خواهیم کرد:
- رله یک قطعه تکفاز است اما کنتاکتور بیشتر به صورت 3 فاز عمل می کند
- کنتاکتور حجم بیشتری می گیرد اما برعکس آن رله حجم کمتری در بر می گیرد
- به هنگام کار کردن سر و صدایی که از کنتاکتور خارج می شود خیلی بیشتر است
- طول عمر کنتاکتور خیلی کمتر از رله است
- به نسبت کنتاکتور، نویزپذیری رله خیلی کمتر است
- کنتاکتور به واسطه تیغه های الکترومکانیکی که در آن وجود دارد بیشتر در مدارهای قدرت استفاده می شود اما بیشترین کاربرد رله در مدارهای فرمان است
- به کنتاکتور می توان لوازم جانبی مانند تایمر وصل کرد
- تیغه هایی که در کنتاکتور وجود دارد قابل ارتقاء هستند
- هزینه خرید کنتاکتور خیلی بیشتر از رله است
- ابعاد کنتاکتور خیلی بزرگ تر از رله است
